رویا نت

بانكداري الكترونيكي چيست؟ آشنايي با مزايا و معايب آنهمه چيز درباره E-Banking
۴ مهر ۱۴۰۱
 در پرداخت الكترونيك
 ۰

مزايا و معايب بانكداري الكترونيكي
 
WhatsappTelegramLinkedin
 
 
فناوري سريع تر از هميشه در حال پيشرفت و گسترش است و اين رشد به حوزه بانكداري نيز ورود پيدا كرده و فناوري جديدي به نام بانكداري الكترونيكي را پديد آورده است.
در وهله اول، سوالي كه در اين زمينه براي افراد پيش مي آيد اين است كه بانكداري الكترونيكي چيست؟ بانكداري الكترونيك به انجام امورات مختلف بانكي مانند انتقال وجوه از يك حساب به حساب ديگر از طريق روش هاي الكترونيكي گفته مي شود. بانكداري اكترونيكي سهولت و دسترسي بيشتري را براي مشتريان فراهم مي كند و خدمات بانكداري الكترونيكي مختلفي را ارائه مي دهد كه عبارتند از، مشاهده موجودي حساب، دريافت صورت حساب، بررسي تراكنش هاي اخير، انتقال پول به حساب و يا كارت ديگر و انجام پرداخت ها. اگر چه بانكداري الكترونيك يا E-banking يك مفهوم به نسبت جديد شناخته شده است، اما شروع فعاليت آن به دهه ۱۳۵۰ باز ميگردد كه بانك تهران، حدود ۷ الي ۱۰ دستگاه خودپرداز در شعبات مختلف خود راه اندازي كرده و بانكداري الكترونيكي را پايه گذاري كرد. از اواخر دهه ۶۰ نيز به تدريج بانك‌ هاي ديگر كشور اتوماسيون عمليات بانكي و اتصال شعبات مختلف به يكديگر و به بانك مركزي را شروع كرده و با ظهور كامپيوترها و اينترنت در دهه ۷۰، تحولات جديد و جدي در عمليات بانكداري كشور رخ داد. در نهايت، با گسترش هر چه بيشتر اينترنت و فناوري در دهه ۸۰، زيرساخت هاي شبكه تقويت شده و بانك ها با استفاده از فناوري هايي چون خودپردازها، به صورت تدريجي شروع به ارائه خدمات به صورت غير حضوري كردند. در سال ۱۳۸۱ شبكه شتاب كه همان شبكه تبادل اطلاعات بين بانكي است نيز شروع به فعاليت كرد. دهه ۹۰ نيز اوج زمان شكوفايي خدمات بانكداري الكترونيك به شمار مي آيد و از آن جايي كه اغلب افراد به اينترنت دسترسي داشتند، شرايط و بسترهاي لازم براي ارائه خدمات بانكي به صورت اينترنتي از طريق پديد آمدن ابزارهايي چون اينترنت بانك و همراه بانك، فراهم شد. در ادامه اين مطلب از پي فا، به شكل كامل تري به پاسخ سوال بانكداري الكترونيكي چيست پرداخته مي شود.

انواع بانك در بانكداري الكترونيك
انواع بانك در بانكداري الكترونيك
به طور كلي انواع بانك ها در بانكداري الكترونيك بر اساس ماهيت بانك ارائه دهنده خدمات به دو شكل ارائه مي شوند كه عبارت هستند از:

بانك‌‌ هاي دوگانه يا Brick and Click: اين مدل از انواع بانكداري الكترونيك، تركيبي از شيوه هاي بانكداري سنتي و قديمي با بانكداري الكترونيك امروزي است. به اين معنا كه بانك ها، علاوه بر شعب فيزيكي كه دارند، قسمتي يا تمام خدمات بانكي خود را به شكل الكترونيكي نيز به‌ مشتريان خود ارائه مي كنند. اين شيوه از بانكداري و اين مدل بانك ها، رايج ترين نوع بانكداري در ايران هستند.

بانك‌‌ هاي مجازي يا Virtual Banks: اين نوع از بانك ها، بانك‌ هايي هستند كه همه ي خدمات بانكي را به شكل غيرحضوري و الكترونيكي به مشتريان خود ارائه مي كنند و هيچ گونه شعبه‌ فيزيكي در هيچ مكاني ندارند. اين مدل بانك ها در ايران كمتر رايج هستند و تعداد انگشت شماري از آن ها وجود دارد.

انواع خدمات الكترونيك
همان طور كه گفته شد، بانكداري الكترونيكي داراي ابزارهايي است كه به بانك ها اجازه مي دهد خدمات خود را به صورت الكترونيك و بدون نياز به مراجعه به بانك ارائه كنند. اين ابزارهاي گسترده و مختلف الكترونيكي، جزو انواع خدمات بانكداري الكترونيكي در نظر گرفته مي شوند. انواع خدمات الكترونيك عبارتند از:

بانكداري مبتني بر دستگاه هاي كارت‌ خوان و پايانه هاي فروش
بانكداري مبتني بر دستگاه هاي خود پرداز يا همان (ATM) ها
همراه بانك ها
تلفن بانك ها
بانكداري پيامكي
اينترنت بانك
انواع شاخه هاي بانكداري الكترونيكي
انواع بانكداري الكترونيكي شامل موارد زير است:

بانكداري اينترنتي: بانكداري اينترنتي و بانكداري الكترونيك مفهومي مشابه به يكديگر دارند، با اين تفاوت كه بانكداري الكترونيك يك حوزه گسترده تر است كه بانكداري اينترنتي را در بر مي گيرد. به طور كلي، بانكداري اينترنتي، به كارگيري اينترنت توسط بانك ‌ها، به منظور ارائه خدمات بانكي مختلف به مشتريان است. اين شاخه از بانكداري الكترونيك بسيار رايج تر از ديگر شاخه ها بوده و كاربردهاي بيشتري را نيز شامل مي شود. بانكداري اينترنتي، انتقال آسان و پرداخت سريع را فراهم مي كند.

بانكداري الكترونيكي مبتني بر تلفن همراه و فناوري هاي مرتبط: اغلب بانك ها يك برنامه بانكداري موبايلي را ارائه مي دهند. در اين شاخه از بانكداري الكترونيكي كه بانكداري مبتني بر تلفن همراه نام دارد، تراكنش هاي مالي با استفاده از يك دستگاه تلفن همراه انجام مي شود. بانكداري مبتني بر تلفن همراه به مشتريان يك بانك اين امكان را مي دهد كه از طريق تلفن همراه خود، از خدمات بانكي مختلف مانند سپرده گذاري، برداشت، انتقال حساب، پرداخت صورتحساب و استعلام موجودي بهره مند شوند و به صورت شبانه روزي نيز به اطلاعات حساب خود دسترسي داشته باشند.

بانكداري مبتني بر دستگاه هاي خودپرداز: دستگاه عابر بانك خودكار (ATM) يك شاخه از بانكداري الكترونيكي است كه به مشتريان اين امكان را مي دهد تا عمليات بانكي را بدون كمك متصدي بانك و از طريق كارت هاي بانكي انجام دهند. هر فردي كه كارت اعتباري دارد مي تواند در دستگاه‌ هاي خودپرداز بانك هاي مختلف، به خدماتي چون دريافت پول نقد، دريافت موجودي يا انتقال وجه دسترسي داشته باشد. براي انجام اموري مانند تغيير رمز كارت، حتما بايد به دستگاه خودپرداز بانك مرجع كارت مراجعه شود. اين شاخه از بانكداري الكترونيك، رايج ترين نوع در ايران است.

بانكداري الكترونيكي مبتني بر پايانه هاي فروش و دستگاه‌ هاي كارتخوان: امروزه در اغلب فروشگاه ها و مراكز فروش مختلف، دستگاه هاي كارتخوان جهت دريافت وجه، دريافت موجودي و خريد شارژ به كار برده مي شوند و اين دستگاه ها جايگزين پول نقد شده اند.

مزايا و معايب بانكداري الكترونيكي
بانكداري الكترونيكي چيست؟ آشنايي با مزايا و معايب آن
سيستم بانكداري الكترونيكي، مزايا و معايب متعدد فراواني را شامل مي شود كه در ادامه به طور كامل بيان شده اند.
مهم ترين مزيت بانكداري الكترونيك را مي توان ارائه خدمات و سرويس دهي بانك ها به صورت ۲۴ ساعته و شبانه روز، بدون وجود محدوديت هاي زماني و مكاني دانست. اين سيستم منجر به عدم نياز به حضور فيزيكي مشتريان در بانك ها و كاهش هزينه هاي ناشي از آن شده است. افتتاح حساب آسان، ديگر مزيت اين سيستم است. به اين صورت كه افتتاح يك حساب بانكي جديد و مديريت كردن آن حساب، در شيوه بانكداري الكترونيك بسيار آسان‌ تر و سريع تر از شيوه حضوري و سنتي است. به وسيله بانكداري الكترونيكي، امكان پرداخت آسان قبض ها، انتقال وجه، گرفتن موجودي، امكان بررسي گردش حساب و گزارش تراكنش ها وجود دارد. در شيوه الكترونيكي، تمامي خدمات به صورت اينترنتي بوده و نيازي به حضور فيزيكي در بانك وجود ندارد. علاوه بر اين، كنترل حساب و بررسي آن به صورت دائمي بوده و در هر زمان و مكاني امكان پذير است.
معايب بانكداري الكترونيكي نيز به شرح زير است:
شايد اولين موردي كه افراد در سيستم‌ هاي بانكداري الكترونيكي با آن مواجه مي شوند، چگونگي كار با اين سيستم ها و پلتفرم‌ هاي مربوط به آن است. چرا كه ممكن است كار كردن با نرم افزارها و برنامه هاي بانكي سيستم بانكداري الكترونيكي براي برخي افراد امري دشوار باشد. وابسته بودن بانكداري الكترونيكي به اينترنت، يكي ديگر از معايب آن است. چرا كه در صورت دسترسي نداشتن به اينترنت يا ضعيف و قطع بودن آن، محدوديت هايي در دسترسي به سيستم ها و خدمات ايجاد مي شود. وجود برخي مشكلات امنيتي در سيستم بانكداري الكترونيكي، از معايبي است كه غير قابل انكار است. براي نمونه مي توان به برخي از كلاهبرداري ها از طريق دسترسي به رمز اينترنتي كارت هاي بانكي و دسترسي سارقان به اطلاعات حساب و برداشت پول از حساب اشاره كرد. البته با به كارگيري راهكارها و افزايش دقت و توجه در اين زمينه، مي توان از بسياري از اين مشكلات امنيتي جلوگيري كرد. براي مثال، براي جلوگيري از مشكلات در هنگام انجام خريد هاي اينترنتي، بهتر است از درگاه هاي پرداخت مطمئن و ايمني مانند درگاه پرداخت پي فا استفاده كرد.